Het kabinet creëert de TONK-regeling voor huishoudens die door omstandigheden in ernstige financiële problemen dreigen te komen. Hierbij valt te denken aan de volgende situaties:
- Huishoudens die nog wel inkomen uit werk hebben, maar tegelijkertijd met een dusdanige terugval in inkomsten geconfronteerd worden dat zij noodzakelijke kosten niet meer kunnen voldoen. Dit kunnen zelfstandigen zijn die veel van hun opdrachten zien verdwijnen, maar ook flexwerkers die plotseling minder worden opgeroepen en ook werkenden die kortdurend vanwege quarantaine inkomsten mislopen.
- Huishoudens die terugvallen op een uitkering en daardoor dusdanig achteruitgaan in inkomsten dat zij noodzakelijke kosten niet meer kunnen voldoen. Dit kunnen werkenden zijn, zoals artiesten en sekswerkers, die moeten terugvallen op het sociaal minimum.
- Huishoudens waar een of beide partners geen inkomen uit werk meer heeft en ook geen recht op een uitkering. Daardoor kunnen zij een dusdanige terugval in inkomsten ervaren dat zij noodzakelijke kosten niet meer kunnen voldoen. Zelfstandigen kunnen bijvoorbeeld hun opdrachten ineens zien teruglopen of maken vanwege de partnertoets of het urencriterium geen aanspraak op de Tozo.
Als je onder bovengenoemde situaties valt, dreig je tussen wal en schip te vallen, omdat je veelal geen gebruik kunt maken van bestaande steunmaatregelen. Vandaar dat het Rijk en de gemeenten de TONK-regeling hebben gecreëerd. De verwachting is dat 1 februari 2021 de uitwerking met gemeenten van de TONK gereed is.
Voor deze tijdelijke ondersteuning wordt het bestaande instrument van de bijzondere bijstand gebruikt. Bijzondere bijstand kan door gemeenten in individuele gevallen verstrekt worden als het door bijzondere omstandigheden niet meer mogelijk is om de noodzakelijke kosten te betalen. Gemeenten voeren de bijzondere bijstand uit en hebben daarbij eigen beleidsruimte. Een deel van de hierboven genoemde huishoudens is nu niet in beeld bij gemeenten, of komt op dit moment niet in aanmerking voor ondersteuning door gemeentelijke beleidsregels die toegang en gebruik van de bijzondere bijstand beperken. De betrokkenen zijn vaak ook niet bekend met de ondersteuningsmogelijkheden die gemeenten hebben.
Het kabinet onderzoekt hoe de gemeentelijke beleidsregels waar nodig tijdelijk verruimd kunnen worden. De inzet is tevens om bij de aanvraag voor TONK aandacht te besteden aan eventuele armoede- en schuldenproblematiek, zodat gemeenten hierin preventief op kunnen treden en via omscholings- en reïntegratiemoeilijkheden de arbeidsmarktpositie van aanvragers kunnen verbeteren.